Cis pospolity (Taxus baccata) to roślina, która od wieków fascynuje zarówno ogrodników, jak i miłośników przyrody. Jego wiecznie zielone igły i czerwone osnówki przyciągają wzrok, a długowieczność cisa – niektóre okazy potrafią dożyć nawet ponad tysiąca lat – budzi szacunek. Jednak za tym pięknem kryje się mroczna tajemnica. Cis to jedna z najbardziej trujących roślin w Europie. Czy rzeczywiście zasługuje na miano “drzewa śmierci”? Przyjrzyjmy się faktom.
Spis treści:
Toksyczna elegancja – gdzie kryje się trucizna?
Wszystkie części cisa – z wyjątkiem czerwonej osnówki otaczającej nasiona – zawierają silnie toksyczne związki chemiczne, przede wszystkim taksynę. Jest to alkaloid działający paraliżująco na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy. Największe stężenie tej substancji występuje w igłach oraz korze, ale niebezpieczne są również gałęzie, a przede wszystkim nasiona, czyli pestki znajdujące się w owocach.
Warto podkreślić, że sama osnówka, ten charakterystyczny czerwony miąższ, nie zawiera trucizny i teoretycznie jest jadalna. Niestety – tutaj czyha największe zagrożenie. Wewnątrz znajduje się pestka, która już jest silnie trująca. Wystarczy ją przypadkowo rozgryźć lub połknąć w większej ilości, by narazić organizm na poważne konsekwencje zdrowotne.
Objawy zatrucia cisem – kiedy piękno staje się śmiertelne
Spożycie którejkolwiek z trujących części cisa może prowadzić do ostrych objawów zatrucia. W początkowej fazie mogą pojawić się:
-
silny ból brzucha,
-
nudności i wymioty,
-
biegunka,
-
zawroty głowy.
W miarę postępu zatrucia mogą dojść znacznie poważniejsze objawy:
-
zaburzenia rytmu serca (bradykardia, tachykardia),
-
spadek ciśnienia krwi,
-
drgawki,
-
w skrajnych przypadkach – zatrzymanie akcji serca i śmierć.
Szczególnie niebezpieczne są przypadki zatrucia u dzieci oraz zwierząt domowych, które mogą nieświadomie połknąć owoc lub igły cisa.
Cis w historii – drzewo życia czy drzewo śmierci?
Paradoksalnie, cis był niegdyś symbolem życia wiecznego i nieśmiertelności. Często sadzono go na cmentarzach i w ogrodach przykościelnych, co do dziś można zaobserwować w wielu europejskich krajach, w tym w Polsce. Jednak z drugiej strony – był także rośliną znaną z właściwości trujących, wykorzystywaną do produkcji trucizn w czasach starożytnych.
Współcześnie substancje pozyskiwane z cisa są wykorzystywane w medycynie, np. do produkcji leków przeciwnowotworowych (taksol i jego pochodne), co pokazuje, że nawet najbardziej niebezpieczna roślina może służyć człowiekowi – o ile zostanie właściwie wykorzystana.
Zobacz też:
- Grujecznik
- Jak przycinać tuje?
- Skimia japońska – opis, wygląd, pielęgnacja, sadzenie
- Jak zajmować się laurowiśnią?
Roślina ozdobna z dużym ryzykiem
Cis pospolity jest chętnie sadzony w ogrodach i parkach jako roślina ozdobna – jest łatwy w formowaniu, dobrze znosi przycinanie i cień. Jednak ze względu na jego toksyczność, powinien być sadzony z rozwagą, szczególnie w miejscach, gdzie przebywają dzieci lub zwierzęta.
Jeśli posiadasz cisa w ogrodzie:
-
nie pozwól dzieciom bawić się jego owocami,
-
nie karm zwierząt zielonką zawierającą igły cisa,
-
nie kompostuj jego części z myślą o nawożeniu roślin jadalnych.
Cis, piękny zabójca
Cis pospolity to roślina o wyjątkowych walorach estetycznych i historycznych, jednak jego piękno idzie w parze z realnym zagrożeniem. Tak, można go nazwać „drzewem śmierci” – nie tylko ze względu na jego silnie toksyczne właściwości, ale i z powodu licznych przypadków zatruć na przestrzeni wieków.
Choć jego owoce wyglądają kusząco, a roślina sama w sobie wydaje się nieszkodliwa, warto pamiętać, że w kontakcie z cisem potrzebna jest wiedza i ostrożność. W przeciwnym razie spotkanie z tą rośliną może zakończyć się tragicznie.
Joanna Szczypiorska to pasjonatka ogrodnictwa, która od lat dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem na blogu poświęconym roślinom NaszeRosliny.pl. Zafascynowana naturą, Joanna specjalizuje się w pielęgnacji kwiatów doniczkowych, zakładaniu domowych ogródków i kreowaniu zielonych przestrzeni, nawet na małych powierzchniach. Jej misją jest inspirowanie innych do tworzenia pięknych, naturalnych aranżacji w domach i ogrodach, niezależnie od posiadanej przestrzeni.
